अलिकडे, कॅन केलेला ऑक्सिजन आरोग्य आणि ऊर्जा सुधारण्याचे आश्वासन देणाऱ्या इतर उत्पादनांकडून लक्ष वेधून घेत आहे, विशेषतः कोलोरॅडोमध्ये. उत्पादक काय म्हणत आहेत ते स्पष्ट करण्यासाठी सीयू अँशचुट्झ तज्ञांनी ही माहिती दिली आहे.
तीन वर्षांत, कॅन केलेला ऑक्सिजन जवळजवळ खऱ्या ऑक्सिजनइतकाच उपलब्ध झाला. कोविड-१९ साथीच्या आजारामुळे वाढलेली मागणी, "शार्क टँक" डील आणि "द सिम्पसन्स" मधील दृश्यांमुळे फार्मसीपासून ते पेट्रोल पंपांपर्यंत दुकानांच्या शेल्फवर लहान अॅल्युमिनियम कॅनची संख्या वाढली आहे.
बाटलीबंद ऑक्सिजन बाजारपेठेत बूस्ट ऑक्सिजनचा वाटा ९०% पेक्षा जास्त आहे, २०१९ मध्ये "शार्क टँक" हा बिझनेस रिअॅलिटी शो जिंकल्यानंतर विक्रीत सातत्याने वाढ होत आहे.
जरी लेबल्समध्ये असे म्हटले आहे की उत्पादने अन्न आणि औषध प्रशासनाने मंजूर केलेली नाहीत आणि केवळ मनोरंजनासाठी आहेत, तरीही जाहिरातींमध्ये सुधारित आरोग्य, सुधारित क्रीडा कामगिरी आणि उंचीशी जुळवून घेण्यास मदत करण्याचे आश्वासन दिले आहे.
ही मालिका सीयू अँशचुट्झ तज्ञांच्या वैज्ञानिक दृष्टिकोनातून सध्याच्या आरोग्य ट्रेंडचा शोध घेते.
कोलोरॅडो, त्याच्या मोठ्या बाह्य मनोरंजन समुदायासह आणि उंचावरील खेळाच्या मैदानांसह, पोर्टेबल ऑक्सिजन टँकसाठी लक्ष्य बाजारपेठ बनले आहे. पण त्यांनी काम केले का?
"थोड्याच अभ्यासात अल्पकालीन ऑक्सिजन सप्लिमेंटेशनचे फायदे तपासले गेले आहेत," असे कोलोरॅडो विद्यापीठातील पल्मोनरी आणि क्रिटिकल केअर मेडिसिन विभागातील फेलो, एमडी लिंडसे फोर्ब्स म्हणाल्या. "आमच्याकडे पुरेसा डेटा नाही," असे फोर्ब्स म्हणाले, जे जुलैमध्ये विभागात सामील होतील.
कारण एफडीए द्वारे नियंत्रित केलेला प्रिस्क्रिप्शन ऑक्सिजन दीर्घकाळासाठी वैद्यकीय सेटिंग्जमध्ये आवश्यक असतो. तो अशा प्रकारे वितरित करण्याचे एक कारण आहे.
"जेव्हा तुम्ही ऑक्सिजन श्वासाने आत घेता तेव्हा ते श्वसनमार्गातून रक्तप्रवाहात जाते आणि हिमोग्लोबिनद्वारे शोषले जाते," असे आपत्कालीन औषधाचे एमेरिटस प्रोफेसर बेन होनिगमन, एमडी म्हणाले. त्यानंतर हिमोग्लोबिन हे ऑक्सिजन रेणू संपूर्ण शरीरात वितरित करते, ही एक कार्यक्षम आणि सतत प्रक्रिया आहे.
फोर्ब्सच्या मते, जर लोकांची फुफ्फुसे निरोगी असतील तर त्यांचे शरीर त्यांच्या रक्तातील ऑक्सिजनची सामान्य पातळी प्रभावीपणे राखू शकते. "सामान्य ऑक्सिजन पातळीमध्ये अधिक ऑक्सिजन जोडल्याने शरीराला शारीरिकदृष्ट्या मदत होते याचे पुरेसे पुरावे नाहीत."
फोर्ब्सच्या मते, जेव्हा आरोग्य कर्मचारी कमी ऑक्सिजन पातळी असलेल्या रुग्णांना ऑक्सिजन पुरवतात, तेव्हा रुग्णाच्या ऑक्सिजन पातळीत बदल दिसून येण्यासाठी सामान्यतः दोन ते तीन मिनिटे सतत ऑक्सिजन पुरवणे आवश्यक असते. "म्हणून मी अशी अपेक्षा करणार नाही की कॅनिस्टरमधून फक्त एक किंवा दोन पफ फुफ्फुसातून वाहणाऱ्या रक्ताला पुरेसा ऑक्सिजन प्रदान करतील जेणेकरून खरोखरच अर्थपूर्ण परिणाम होईल."
ऑक्सिजन बार आणि ऑक्सिजन सिलेंडर बनवणारे अनेक उत्पादक ऑक्सिजनमध्ये पेपरमिंट, संत्रा किंवा निलगिरीसारखे सुगंधी आवश्यक तेले घालतात. फुफ्फुसशास्त्रज्ञ सामान्यतः शिफारस करतात की कोणीही तेले श्वास घेऊ नयेत, कारण ते संभाव्य जळजळ आणि ऍलर्जीक प्रतिक्रियांचे कारण देतात. दमा किंवा क्रॉनिक ऑब्स्ट्रक्टिव्ह पल्मोनरी डिसीज सारख्या फुफ्फुसांच्या काही आजार असलेल्या लोकांसाठी, तेले जोडल्याने ज्वलन किंवा लक्षणे उद्भवू शकतात.
जरी ऑक्सिजन टाक्या सामान्यतः निरोगी लोकांसाठी हानिकारक नसल्या तरी (साइडबार पहा), फोर्ब्स आणि होनिगमन शिफारस करतात की कोणीही कोणत्याही वैद्यकीय कारणास्तव स्वतः औषधोपचार करण्यासाठी त्यांचा वापर करू नये. त्यांचे म्हणणे आहे की साथीच्या काळात वाढत्या विक्रीवरून असे दिसून येते की काही लोक कोविड-१९ वर उपचार करण्यासाठी त्यांचा वापर करत आहेत, हा एक संभाव्य धोकादायक प्रकार आहे जो गंभीर वैद्यकीय सेवेला विलंब करू शकतो.
होनिगमन म्हणाले की, आणखी एक महत्त्वाचा विचार म्हणजे ऑक्सिजन क्षणभंगुर आहे. "तुम्ही तो काढून टाकताच तो नाहीसा होतो. शरीरात ऑक्सिजनसाठी कोणताही साठा किंवा बचत खाते नसते."
होनिगमन यांच्या मते, एका अभ्यासात ज्यामध्ये निरोगी व्यक्तींमध्ये ऑक्सिजनची पातळी पल्स ऑक्सिमीटर वापरून मोजली गेली, त्या व्यक्तींची ऑक्सिजनची पातळी सुमारे तीन मिनिटांनंतर थोडी जास्त स्थिर झाली, तर त्यांना ऑक्सिजन मिळत राहिला आणि ऑक्सिजनचा पुरवठा बंद झाल्यानंतर, ऑक्सिजनची पातळी सुमारे चार मिनिटांसाठी पूर्व-अ‍ॅडिशन पातळीवर परत आली.
त्यामुळे व्यावसायिक बास्केटबॉल खेळाडूंना खेळांदरम्यान ऑक्सिजन श्वासोच्छवासात घेतल्याने काही फायदा होऊ शकतो, असे होनिगमन म्हणाले. यामुळे हायपोक्सिक स्नायूंमध्ये ऑक्सिजनची पातळी थोडक्यात वाढते.
परंतु जे स्कीअर नियमितपणे टाक्यांमधून पेट्रोल पंप करतात किंवा "ऑक्सिजन बार" (पर्वतीय शहरांमधील लोकप्रिय आस्थापने किंवा अत्यंत प्रदूषित शहरे जे कॅन्युलाद्वारे, एका वेळी १० ते ३० मिनिटे ऑक्सिजन पुरवतात) मध्ये जातात, त्यांचे संपूर्ण दिवसभराचे कार्यप्रदर्शन सुधारणार नाही. स्की उतारांवर कामगिरी. , कारण पहिल्या प्रक्षेपणाच्या खूप आधी ऑक्सिजन नष्ट होतो.
फोर्ब्सने डिलिव्हरी सिस्टीमचे महत्त्व पुन्हा सांगितले, ऑक्सिजन कॅनिस्टरमध्ये नाक आणि तोंड झाकणारा मेडिकल मास्क नसतो. त्यामुळे, कॅन "९५% शुद्ध ऑक्सिजन" असल्याचा दावा देखील खोटा आहे, असे त्या म्हणाल्या.
"रुग्णालयाच्या सेटिंगमध्ये, आमच्याकडे वैद्यकीय दर्जाचा ऑक्सिजन असतो आणि आम्ही तो वेगवेगळ्या पातळीवर टायट्रेट करतो जेणेकरून लोकांना ते कसे मिळते यावर अवलंबून वेगवेगळ्या प्रमाणात ऑक्सिजन मिळेल. उदाहरणार्थ, नाकाच्या कॅन्युलामुळे, एखाद्याला प्रत्यक्षात ९५% ऑक्सिजन मिळत असेल. उपलब्ध नाही."
फोर्ब्सने म्हटले आहे की खोलीतील हवा, ज्यामध्ये २१% ऑक्सिजन असते, ती निर्धारित ऑक्सिजनमध्ये मिसळते कारण रुग्ण ज्या खोलीत श्वास घेतो ती हवा देखील अनुनासिक कॅन्युलाच्या आसपास गळते, ज्यामुळे प्राप्त होणाऱ्या ऑक्सिजनची पातळी कमी होते.
कॅन केलेला ऑक्सिजन टाक्यांवरील लेबल्स असा दावा करतात की ते उंचीशी संबंधित समस्या सोडवण्यास मदत करतात: त्यांच्या वेबसाइटवर, बूस्ट ऑक्सिजन प्रत्यक्षात कोलोरॅडो आणि रॉकीजला कॅन केलेला ऑक्सिजन वाहून नेण्यासाठी ठिकाणे म्हणून सूचीबद्ध करते.
होनिगमन म्हणाले की, उंची जितकी जास्त असेल तितका हवेचा दाब कमी होईल, जो वातावरणातून फुफ्फुसांमध्ये ऑक्सिजन वाहून नेण्यास मदत करतो. "तुमचे शरीर समुद्रसपाटीइतके कार्यक्षमतेने ऑक्सिजन शोषत नाही."
कमी ऑक्सिजन पातळीमुळे उंचीवरून आजार होऊ शकतो, विशेषतः कोलोरॅडोला येणाऱ्या पर्यटकांसाठी. "समुद्रसपाटीपासून उंचावर प्रवास करणाऱ्या सुमारे २० ते २५ टक्के लोकांना तीव्र माउंटन सिकनेस (AMS) होतो," होनिगमन म्हणाले. निवृत्तीपूर्वी, त्यांनी कोलोरॅडो विद्यापीठातील अँशचुट्झ मेडिकल कॅम्पसमधील सेंटर फॉर हाय अल्टिट्यूड रिसर्चमध्ये काम केले, जिथे ते संशोधन करत राहतात.
बूस्ट ऑक्सिजनच्या ५ लिटरच्या बाटलीची किंमत सुमारे १० डॉलर्स आहे आणि ती एका सेकंदात ९५% शुद्ध ऑक्सिजनचे १०० इनहेलेशन देऊ शकते.
डेन्व्हरमधील रहिवासी अधिक प्रतिरोधक असले तरी, सुमारे ८ ते १० टक्के लोकांना उच्चभ्रू रिसॉर्ट शहरांमध्ये प्रवास करताना एएमएसचा संसर्ग होतो, असे ते म्हणाले. कमी रक्तातील ऑक्सिजनमुळे होणारी लक्षणे (डोकेदुखी, मळमळ, थकवा, झोपेचा त्रास) सहसा १२ ते २४ तासांच्या आत दिसून येतात आणि लोकांना ऑक्सिजन बारमध्ये मदत घेण्यास प्रवृत्त करू शकतात, असे होनिगमन म्हणाले.
"हे प्रत्यक्षात ही लक्षणे कमी करण्यास मदत करते. जेव्हा तुम्ही ऑक्सिजन श्वास घेता तेव्हा तुम्हाला बरे वाटते आणि त्यानंतर थोड्या काळासाठी," होनिगमन म्हणाले. "म्हणून जर तुम्हाला सौम्य लक्षणे असतील आणि बरे वाटू लागले तर ते कदाचित तुम्हाला निरोगी वाटेल."
परंतु बहुतेक लोकांमध्ये, लक्षणे परत येतात, ज्यामुळे काहींना अधिक आराम मिळण्यासाठी ऑक्सिजन बारवर परत जावे लागते, असे होनिगमन म्हणाले. ९०% पेक्षा जास्त लोक २४-४८ तासांच्या आत उंचावरील हवामानाशी जुळवून घेत असल्याने, हे पाऊल प्रतिकूल असू शकते. काही शास्त्रज्ञांचा असा विश्वास आहे की अतिरिक्त ऑक्सिजनमुळे हे नैसर्गिक अनुकूलन विलंबित होईल, असे ते म्हणाले.
"माझे वैयक्तिक मत असे आहे की हा एक प्लेसिबो प्रभाव आहे, ज्याचा शरीरविज्ञानाशी काहीही संबंध नाही," होनिगमन सहमत आहेत.
"अतिरिक्त ऑक्सिजन मिळणे छान आणि नैसर्गिक वाटते, पण मला वाटत नाही की विज्ञान ते सिद्ध करते," ती म्हणाली. "जर तुम्हाला वाटत असेल की एखादी गोष्ट तुम्हाला मदत करेल, तर ती तुम्हाला खरोखर बरे वाटू शकते याचे खूप खरे पुरावे आहेत."
उच्च शिक्षण आयोगाने मान्यताप्राप्त. सर्व ट्रेडमार्क विद्यापीठाची नोंदणीकृत मालमत्ता आहेत. फक्त परवानगीनेच वापरता येतात.


पोस्ट वेळ: मे-१८-२०२४